Gisteren zijn in de raad de najaarsrapportage van 2023, de programmabegroting van 2024 en de toekomstperspectieven besproken. Alle fracties in de raad hebben de voorstellen van het college unaniem gesteund. De oppositie toonde brede steun voor de koers die het college heeft ingezet en uitte daarbij diverse complimenten.
We hebben onze bezorgdheid geuit over de verantwoordelijkheden die vanuit het rijk aan ons zijn toegewezen. Als gemeente ontvangen we structureel te weinig financiële middelen van het rijk om deze taken adequaat uit te voeren. De komende jaren bieden weinig ruimte voor de implementatie van nieuw beleid op structurele basis. Dit is zorgwekkend, gezien onze verantwoordelijkheid om Veendam voor de toekomst bestendig te houden. Belangrijke aandachtspunten hierbij zijn het waarborgen van werkgelegenheid, het voorzien in kwalitatieve voorzieningen en een geschikt aanbod aan woningen voor diverse doelgroepen. Bovendien is een goede bereikbaarheid en ontsluiting van zowel noord als zuid Veendam van groot belang. Daarnaast werden ook zaken als groenonderhoud, woonlasten en ondersteuning van sportclubs en buurthuizen besproken. De volledige toespraak van onze fractievoorzitter Robert de Jonge is hieronder te vinden:
Ondersteunen verenigingen
Zoals wij eerder ook al aangaven. We mogen best meer uitstralen dat wij trots zijn op Veendam. In Veendam is het goed wonen. Met verscheidenheid aan voorzieningen onderscheidt Veendam zich, en het is van groot belang dat we hier zorgvuldig mee omgaan. Het ondersteunen van verenigingen en sportclubs waar mogelijk is een prioriteit die we koesteren. Onlangs hebben we in de raad het aangepaste treasury statuut goedgekeurd, waardoor we nu in staat zijn sportclubs en buurthuizen financieel te ondersteunen middels een garantstelling. Dit op verzoek van een motie ingebracht door GemeenteBelangen Veendam. We kijken met grote belangstelling uit naar de concrete uitwerking van deze regeling. Dit zal een mooie stap zijn in het versterken van verenigingen en de sportgemeenschap en daardoor indirect bijdragen aan het stimuleren van een gezonde levensstijl voor alle inwoners van Veendam. We willen graag onze dank uitspreken voor alle inzet van vrijwilligers bij deze verenigingen en sportclubs. Hun toewijding en betrokkenheid dragen in grote mate bij aan het welzijn van onze gemeenschap. In het bijzonder willen we Veendam Beweegt bedanken, die erg goed zichtbaar zijn en erin slagen zowel jongeren als ouderen in beweging te krijgen. Vanwege de vele activiteiten van de clubs merken we echter dat we tegen de grenzen van de beschikbare faciliteiten aanlopen. Dit is een punt waarvoor wij aandacht willen vragen.
Pilot nieuwe omgevingswet
In het begin van 2022 hebben wij, als raad, de omgevingsvisie voor 2040 goedgekeurd. Daarna zijn we aan de slag gegaan met het opstellen van het omgevingsplan voor Veendam, met als startpunt een pilotproject in Ommelanderwijk, waarbij we actief de inwoners betrekken. Een belangrijk element van de nieuwe Omgevingswet is het vergroten van de inspraak en participatie van de omgeving, wat zowel burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties omvat, bij ruimtelijke ontwikkelingen. We volgen deze ontwikkelingen met grote interesse.
Rijkstaken en financiën
In het raadsvoorstel behorend bij de najaarsrapportage wordt een voordelig saldo van €717.000 genoemd en voorgesteld deze te gunste brengen van de algemene bestemmingsreserve. Gezien ontwikkeling van de meerjarenbegroting lijkt ons dat een verstandige keuze. Een winstwaarschuwing lijkt op zijn plaats. Het rijk heeft afgelopen periode op veel terreinen extra middelen beschikbaar gesteld. Overschotten op de jaarrekening geven vaak een vertekend beeld, gemeente krijgen middelen van het rijk voor bepaalde doelen. Deze middelen worden niet altijd in hetzelfde jaar uitgegeven en dus doorgeschoven. De uitkeringen van het gemeentefonds lopen in 2023 tot en met 2025 langzaam terug, en vanaf 2026 treedt een grote omslag op: de gemeenten krijgen dan aanzienlijk minder geld zonder dat er taken verdwijnen, ook wel het ravijnjaar genoemd. Van gemeenten wordt daarentegen veel verwacht op belangrijke beleidsterreinen als jeugdzorg, energietransitie en woningbouw. GemeenteBelangen Veendam zou graag zien dat vaker: ‘Geen taken zonder knaken’ wordt uitgedragen richting Den Haag. Een voorbeeld: voor het organiseren van de vervroegde tweede Kamerverkiezingen komt geen geld uit Den Haag. En dat betekent € 60.000,- voor rekening van onze gemeente. Dit is een probleem wat voor elke gemeente speelt.
Onderhoud groen
Een ander aspect betreft het groenonderhoud in Veendam. Velen in Veendam uiten hun ontevredenheid over de wijze waarop onkruidbestrijding momenteel wordt uitgevoerd in onze plaats. Ook het reguliere onderhoud van groen, waterwegen en prominente locaties in Veendam lijkt volgens ons een kritiek punt te hebben bereikt. Om deze reden opteren wij voor een commissievergadering waarin we het groenbeleidsplan gaan evalueren. Volgens ons draagt een goed verzorgde woonomgeving in hoge mate bij aan een leefbare omgeving. Indien dit betekent dat er incidenteel of structureel meer financiële middelen moeten worden ingezet, zien wij graag dat deze keuzes aan de raad worden voorgelegd. Inzet van voordelig saldo van €717.000 zien wij ook als een mogelijkheid. Daarnaast roepen wij de inwoners op om ook zelf verantwoordelijkheid te nemen waar mogelijk, met betrekking tot het verzorgen van een nette woonomgeving.
Hertenkamp
Door landelijke aanpassing van de huis- en hobbydierenlijst dreigen damherten niet meer te mogen worden gehouden. Afgelopen jaar hebben wij ons ingezet voor het behoud van ons hertenkamp in de huidige staat, inclusief de damherten. Niet alleen genieten de inwoners van Veendam daarvan, maar het heeft ook culturele en historische waarde. Deze waarden moeten met zorg worden behandeld. We betreuren de hedendaagse neiging om waardevolle zaken achteloos te laten verdwijnen onder het mom van vooruitgang of ‘niet meer van deze tijd’. Laten we juist de geschiedenis en mooie elementen koesteren in Veendam. Wij nodigen u uit om de petitie voor het behoud van het hertenkamp in Nederland te tekenen. U kunt de petitie vinden op de website van Gemeentebelangen Veendam.
Programmabegroting 2024 en zorgkosten
Dan de programmabegroting 2024 en het meerjarenvooruitzicht. De primitieve begroting 2024 laat een voordelig saldo zien van ongeveer € 35.000,-. Het financieel meerjarenperspectief laat een klein voordeel zien van € 6.000,- in 2027. Er is zonder ingrijpen in bestaand beleid, weinig ruimte voor nieuw structureel beleid. Alleen nieuwe ontwikkelingen waar specifiek voor dit doel geld beschikbaar is gesteld kunnen wij nog uitvoeren. Dat is zorgelijk aangezien we opgaven hebben om Veendam toekomst bestendig te houden: bijvoorbeeld werkgelegenheid, goede voorzieningen en een passende woningaanbod voor alle doelgroepen, met een goede bereikbaarheid en ontsluiting van Veendam; denk daarbij aan een goede ontsluiting van noord en zuid Veendam.
De ontwikkelingen met betrekking tot jeugdzorg, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en de prijsstijgingen vormen aanzienlijke risico’s voor onze begroting. In 2024 voorzien we een wederom een toename, dit keer van maar liefst 4,1 miljoen euro in zorgkosten. De financiële middelen die we vanuit het rijk ontvangen om deze kosten te dekken, zijn al meerdere jaren achtereen verre van toereikend. Als gemeente zijn we genoodzaakt om dit tekort zelf aan te vullen, terwijl we al 10 miljoen euro van onze eigen middelen bijdragen voor taken die door de rijksoverheid aan ons zijn opgelegd. GemeenteBelangen Veendam beschouwt dit als een onhoudbare situatie. Ook hier zou het credo dienen te zijn: ‘Geen taken zonder knaken’. Goede ondersteuning van kwetsbaren en jongeren in bijzonder vinden wij van groot belang, wij staan voor kansrijk opgroeien. We zetten in op vroegtijdige preventie op verschillende manieren. Afgelopen jaar is het JEP van start gegaan. We zouden van de verantwoordelijke wethouder graag vernemen hoe de oplopende kosten kunnen worden beteugeld en aan welke knoppen gedraaid kunnen worden om deze exorbitante overschrijdingen te beteugelen.
Woonlasten
De woonlasten voor inwoners van Veendam is ook een belangrijk punt voor Gemeentebelangen Veendam. Het is belangrijk om in gedachten te houden dat de stijgende afvalstoffenheffing plaatsvindt te midden van een bredere context van toenemende druk op de inkomens van huishoudens door de inflatie. Hoewel de onroerendezaakbelasting (OZB) gelijk blijft, zal de afvalstoffenheffing aanzienlijk stijgen, wat een extra financiële last betekent voor huishoudens. Deze stijging wordt onder andere veroorzaakt door problemen met afvalverwerking als gevolg van het onjuist gebruik van afvalcontainers, resulterend in afkeuring van afvalpartijen en aanzienlijke verwerkingskosten. Om deze toenemende financiële druk op huishoudens aan te pakken, is het cruciaal om te focussen op effectieve afvalscheiding en het opzetten van bewustwordingscampagnes.
Cultuurhuis vanBeresteyn
Opmerkelijk vonden wij de ambities om de foyer van vanBeresteyn opnieuw in te richten, met als doel deze nog aantrekkelijker te maken voor bezoekers. Deze plannen komen voort uit de wens tot integratie van verschillende functies binnen vanBeresteyn, met als doel een uniforme uitstraling te creëren. Gemeente Belangen Veendam constateert dat er de afgelopen jaren al geïnvesteerd is in het verbeteren van de entree en foyer van het cultuurhuis. Wij beschouwen verdere investeringen, anders dan de herinrichting, niet als wenselijk, dus geen verbouwingen. We hechten er echter wel waarde aan dat vanBeresteyn een toegankelijke ruimte blijft voor een doorsnee publiek, terwijl het tegelijkertijd een diverse culturele ervaring biedt die voor alle Veendammers aantrekkelijk is.
Resumé: Gemeentebelangen Veendam is voornemens in te stemmen met het raadsvoorstel ten aanzien van de najaarsrapportage 2023 en de programmabegroting 2024 met de aantekening dat het belangrijk is om scherp aan de wind te blijven zeilen.
