Tijdens de raadsvergadering op 4 november 2024 hebben we de najaarsrapportage en de begroting voor 2025 besproken. In 2025 hebben we een klein overschot van €48.147, en kunnen we blijven investeren in belangrijke projecten zoals de infrastructuur en het groenonderhoud. Vergeleken met andere gemeenten staan we er financieel best goed voor, en daar mogen we best trots op zijn! Door verstandig financieel beleid kunnen we veel van onze plannen waar maken, ook al zien we in de komende jaren uitdagingen op ons pad.

Voor 2026 en 2027 verwachten we echter jaarlijkse tekorten van meer dan €3 miljoen. Deze tekorten zijn deels het gevolg van veranderingen in de landelijke financiering, waardoor gemeenten samen tussen de €2,5 en €3 miljard minder ontvangen. Om deze tekorten in 2026 en 2027 op te vangen, zullen we tijdelijk de Algemene Bestemmingsreserve aanspreken. We doen dit liever niet, maar gelukkig kunnen we het ons wel veroorloven, terwijl we tegelijkertijd werken aan een stevig financieel beleid voor de toekomst.

Daarnaast zijn er ook diverse ambities voor Veendam waar we op dit moment nog geen financiering voor hebben, zoals de herinrichting van het Julianapark en de ontwikkeling van het Promenade parkeerterrein, plannen voortkomend uit het Integraal Huisvestingplan Onderwijs en het verder verduurzamen van Tropiqua. Deze projecten zouden de aantrekkelijkheid en toekomstbestendigheid van Veendam vergroten, maar vereisen extra geld.

Ondanks de financiële uitdagingen blijven we ons inzetten voor projecten die Veendam verder helpen. Nog even onze speerpunten:

  • Investeren in het programma ‘Kansrijk Opgroeien II’, dat gericht is op het voorkomen van armoede en het ondersteunen van jongeren in hun ontwikkeling. Dit helpt om ervoor te zorgen dat elk kind de kans krijgt om op te groeien in een positieve omgeving.
  • Het aantal woningen uitbreiden voor verschillende doelgroepen, zowel huurders als kopers. Het is belangrijk dat starters en gezinnen een betaalbare woning in Veendam kunnen vinden.
  • Groen en waterpartijen goed onderhouden om de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van Veendam als Parkstad te behouden. Mooie, goed onderhouden openbare ruimtes maken het fijn om in onze gemeente te wonen.
  • De verkeersveiligheid verbeteren, met extra aandacht voor schoolroutes en veilige oversteekplaatsen. Dit helpt om onze wijken veiliger en leefbaarder te maken.
  • Een sterk ondernemersklimaat voor het MKB in het centrum en daarbuiten, wat essentieel is voor werkgelegenheid en een levendige lokale economie.
  • Borgerswold verder ontwikkelen als recreatief gebied, zodat het een aantrekkelijke plek blijft voor zowel inwoners als bezoekers, met mogelijkheden voor sport, ontspanning en natuurbeleving.

Met deze plannen bouwen we aan een Veendam waar iedereen zich thuis voelt en kan groeien. Voor meer details en een uitgebreid betoog van onze fractievoorzitter Robert de Jonge:

Geachte voorzitter, college, raadsleden en aanwezigen hier en thuis,

De najaarsrapportage en de begroting 2025 liggen ter bespreking voor. Ik wil het college en het ambtelijk apparaat bedanken voor hun inspanningen om dit weer voor ons te presenteren. Voorafgaand aan de vergaderingen hebben wij als raadsleden de mogelijkheid om schriftelijke vragen te stellen, waarop een beantwoording volgt van het college. Ik constateer dat bijna alle fracties, behoudens VeurUutKiekn en D66, dit hebben gedaan. Dit helpt ons als raad om goed voorbereid deze vergadering in te gaan. Waarvoor dank.

Financiële positie

Ik begin met onze financiële positie: Voor 2025 constateren wij een klein overschot van 48 duizend euro (€48.147). Dit is een positieve indicator van onze financiële gezondheid. In 2025 investeren we namelijk fors in belangrijke zaken zoals onderhoud van onze wegen, bruggen en waterwerken.

Als we naar ons meerjarenbeeld kijken, zien we dat er uitdagingen zijn die aandacht nodig hebben. In 2026 en 2027 verwachten we jaarlijkse tekorten van meer dan €3 miljoen, in 2028 volgt weer een positief resultaat van 80 duidend euro (€80.300). Gelukkig kunnen we deze tijdelijke tekorten dekken door onze algemene bestemmingsreserve aan te spreken, maar graag zouden wij dit natuurlijk anders zien. Deze financiële situatie wordt niet alleen beïnvloed door economische ontwikkelingen, maar ook door veranderingen vanuit de landelijke overheid, die een nieuw financieringssysteem invoert. Hierdoor zouden gemeenten samen tussen de 2,4 miljard minder ontvangen, dit is later verzacht naar ca. 1,4 miljard. Dit is een aanzienlijke bezuiniging die voor veel onzekerheid zorgt.

Als gemeente is het belangrijk dat we ons voorbereiden op de veranderingen die eraan komen. We krijgen namelijk meer taken, maar minder geld en dit is een zorgelijke ontwikkeling. Aandacht is nodig voor de ambities waarvoor we nog geen financiële dekking hebben: Denk aan de herinrichting van het Julianapark, de ontwikkeling van het Promenade parkeerterrein, en de uitvoering van het Integrale Huisvestingsplan voor onderwijs. Ook zijn er plannen uit het mobiliteitsplan, zoals het doortrekken van de Buitenwoellaan naar de N33 en het verder verduurzamen van Tropiqua. Deze projecten zijn belangrijk voor de aantrekkelijkheid en toekomstbestendigheid van Veendam.

Vergeleken met andere gemeenten staan we er financieel relatief goed voor, maar het is van groot belang dat we onze ambities koppelen aan een realistisch en bestendig financieel beleid.

Dan zijn er enkele onderwerpen waarop ik in zal gaan:

Openingstijden bibliotheek & VanBeresteyn

In het antwoord op onze vragen over de kosten voor het verruimen van de openingstijden van de bibliotheek, blijkt dat dit verband houdt met de SPUK-regeling voor de versterking van het bibliotheekwerk. Een voorwaarde om gebruik te maken van deze regeling is dat de bemande openingstijden van de Bibliotheek Veendam met 10 uur per week worden uitgebreid. We hebben ook gelezen dat er tijdens de onbemande uren meldingen van overlast zijn, en dat een uitbreiding van de bemande uren hier een oplossing voor kan bieden.

Onze vraag hierover is: Aangezien de SPUK-gelden vaak incidenteel zijn, op welke manier denkt men dit structureel te kunnen waarborgen?

Formatie en inzet WMO

De afdeling WMO heeft besloten de flexibele schil te verminderen en deze middelen te investeren in nieuwe applicaties. Wij gaan ervan uit dat de komende jaren de huidige formatie voldoende is om de zorg en ondersteuning voor onze inwoners te waarborgen.

Betaalbare koopwoningen

In de programmabegroting zien we dat er in 2025 een tender komt voor 28 betaalbare koopwoningen op de Golfkop. GemeenteBelangen Veendam vindt dit een uitstekend initiatief. In Veendam is het namelijk prettig en goed wonen met goede voorzieningen. Het is belangrijk dat starters en jonge gezinnen in Veendam een betaalbare koopwoning kunnen vinden. Deze nieuwe bewoners brengen leven in onze wijken, sporten bij onze verenigingen en ondersteunen onze lokale ondernemers.

Werk en inkomen

Ondanks een sterke economie en krapte op de arbeidsmarkt, constateren wij dat de uitstroom uit de bijstand in Veendam helaas achterblijft. Dit betekent dat er nog veel potentieel onbenut blijft, zeker nu er volop werkgelegenheid is. Werk en deelname aan de maatschappij geven waarde en perspectief, niet alleen voor de betrokkenen, maar ook voor hun gezinnen. Het helpt ook om generatiearmoede te doorbreken.

De fractie van GemeenteBelangen Veendam stelt voor om een bijeenkomst te organiseren waarin we de huidige werkwijze en aanpak grondig bespreken. We willen ook Wedeka uitnodigen om toelichting te geven en samen te verkennen welke extra mogelijkheden we kunnen benutten voor een effectievere aanpak.

Het belang van beter groen onderhoud in Veendam

Op 8 juli 2024 dienden we een amendement in voor beter groenonderhoud in Veendam, en deze is aangenomen. We kijken uit naar de pilot die in december 2025 aan de raad wordt gepresenteerd. Helaas constateren we dat sommige belangrijke plekken in onze gemeente nog niet goed worden onderhouden. Onkruid op de stoepen maakt deze locaties moeilijker begaanbaar. Een goed onderhouden groene buitenruimte is belangrijk voor de leefkwaliteit en veiligheid in onze gemeente.

Het belang van jongerenwerk in Veendam

Daarnaast wil ik het belang van jongerenwerk in Veendam onder de aandacht brengen. Op initiatief van GemeenteBelangen Veendam heeft de raad in de raadsvergadering van 8 juli 2024 middelen beschikbaar gesteld voor een ‘impuls voor het jongerenwerk’. Het is ons opgevallen dat er in de programmabegroting 2025 geen enkele vermelding is gemaakt van deze belangrijke impuls, hetgeen wij vreemd vinden. Daarom vragen wij de wethouder om een toelichting: hoe wordt het beschikbare budget van €100.000 per jaar voor de komende jaren effectief ingezet voor onze jongeren en wanneer kunnen wij het uitvoeringsplan verwachten?

Kansrijk opgroeien II

Wij stellen voor om €150.000 beschikbaar te stellen voor ‘Kansrijk Opgroeien II’, gefinancierd uit het voordeel van €1,5 miljoen uit de najaarsrapportage. Dit fonds is belangrijk voor de ondersteuning van jongeren die het het hardst nodig hebben. ‘Kansrijk Opgroeien I’ is een succesvol initiatief van GemeenteBelangen Veendam en heeft al positieve impact gehad. Dit nieuwe fonds bouwt voort op die basis. We zijn trots dat dit initiatief brede steun van de raad krijgt, dat laat zien dat we gezamenlijk de kansen voor onze jongeren willen versterken.

Belangrijk is dat we waardevolle inzichten uit de uitvoering van ‘Kansrijk Opgroeien I’ meenemen in het uitvoeringsplan voor deel II. Ons doel is om jongeren die het echt nodig hebben effectief te bereiken en te ondersteunen. Collega raadslid Rob Haye zal dit amendement straks inbrengen.

Voor zover voorzitter