Jaarrekening 2022 en Voorjaarsnota 2023

Op de afgelopen raadsvergadering van 10 juli 2023 heeft onze fractievoorzitter, Robert de Jonge, de bijgaande beschouwing gepresenteerd:

Voor ons liggen de jaarrekening 2022 en de voorjaarsnota 2023. Onze dank aan het ambtelijke apparaat voor de leesbare stukken en beantwoording van de gestelde vragen. Ten aanzien van de planning; het is voor de raad nog steeds een uitdaging om inhoudelijk goed kennis te kunnen nemen van alle voorliggende stukken. Het zijn er veel in een zeer kort tijdsbestek. Dit punt zullen wij zeker weer gaan agenderen, ondanks dat daar stappen in vooruit zijn gezet.

Als fractie GemeenteBelangen Veendam zien wij dat de Gemeente Veendam er financieel en bestuurlijk goed voor staat, ondanks dat wij op dit moment geen burgemeester hebben.

Als inwoners van Veendam mogen wij best vaker trots zijn op Veendam. Veendam heeft in de regio Oost-Groningen een zeer hoog voorzieningenniveau, en dat maakt het aantrekkelijk om er te wonen en te verblijven. Aan de inwoners van Veendam dan ook onze oproep om trotser te zijn op Veendam en dit ook vaker uit te spreken! Samen maken wij Veendam beter en mooier!

In 2022 hebben wij Veendam beter en mooier gemaakt door het  realiseren van de grootste Skills Garden van Europa op het Leer- en Sportpark. Een speel-, sport- en ontmoetingsplek voor jong en oud. Onze complimenten naar Veendam Beweegt: zij zijn zeer zichtbaar geweest in de sportstimulering in Veendam en dat op een eigentijdse manier, iets om trots op te zijn. Blijf de samenwerking met sportverenigingen opzoeken want ook daar zijn de uitdagingen groot! Inzet van bestuursleden en vrijwilligers van (sport)verenigingen staat onder druk, echter gezamenlijk krijgen zij het toch steeds weer voor elkaar, ook iets om trots op te zijn.

Wat hebben wij nog meer bereikt in 2022: Ik noem de kruising in Wildervank, de Apollolaan. Het fietspad tussen Pekela en Veendam is aangelegd, op de route tref je de nieuwe McDonalds aan. In Borgerswold is een nieuwe beweeg- en beleefpad aangelegd; het Veenjagerspad. Ook vind je daar het Aquapark welke dit jaar nog weer groter geworden is. Iemand zij tegen mij: “Het lijkt hier wel Kroatië in Veendam”. Als dat geen compliment is, daar mogen we trots op zijn. Regionaal heeft Tropiqua een hoge aantrekkingskracht en ook de Duitse bezoekers weten de weg goed te vinden naar Veendam. Tropiqua draait inmiddels op zijn maximale kunnen. Ook iets om trots op te zijn. In Veendam hebben wij een goed voorzieningenniveau en dat wordt gewaardeerd op het moment dat je ergens wilt gaan wonen. In Veendam wordt weer veel gebouwd en dat voor verschillende doelgroepen. Er gebeurt dus veel!

Belangrijk is hoe wij onze inwoners meenemen in alle ontwikkelingen. Voor de omgevingsvisie is de Wijkprikker ingezet. Volgens ons een goede tool om representatieve input op te halen.

Belangrijk hierbij is om op eigentijdse manier inwoners te betrekken, het huidige wijkgericht werken moeten we ombouwen naar versie 2.0; lokaal, dichtbij, maar ook digitaal en vooral representatief.

Daarbij zorgen wij dat iedereen mee kan doen, want niet iedereen is digi-vaardig of heeft kennis van alle regelingen die er zijn, denk bijvoorbeeld aan het ‘Tijdelijk noodfonds energie’. GemeenteBelangen heeft daarbij aandacht gevraagd voor hulp in het ‘digitale doolhof’. In samenspraak met de betrokken wethouders hebben wij op een constructieve wijze gekeken of de communicatie naar de verschillende doelgroepen volstaat. Een duidelijk conclusie is dat het beter kon, verschillende verbeteringen zijn vervolgens direct doorgevoerd. Onze suggestie om een klantenpanel in het leven te roepen wordt omarmd. Wij blijven volgen hoe dit verder vorm krijgt, belangrijk is dat wij voorkomen dat inwoners in Veendam financieel door het ijs zakken.

In het verlengde hiervan komen wij uit op de dienstverlening. De scores ten aanzien van de dienstverlening, vermeld in de jaarrekening 2022, zijn niet bemoedigend en dat vergt dus de nodige aandacht. In de voorjaarsnota zien wij onvoldoende terug hoe hier op geanticipeerd wordt. De fractie GemeenteBelangen hecht grote waarde aan een goede dienstverlening naar de inwoners en verwacht verbetering op dit vlak.

De jaarrekening 2022 kent een aantal incidentele meevallers met een uiteindelijk resultaat van 7 miljoen. Het voorstel om geoormerkte budgetten beschikbaar te houden en het restant eveneens geoormerkt te bestemmen heeft onze instemming. De meevallers houden we dan in kas om uitgaven, die er zeker gaan komen, te kunnen bekostigen. We bouwen daarmee een buffer op voor de toekomst. Dat is ook nodig want het meerjarenperspectief is niet positief te noemen. Oorzaak is voornamelijk, dat de rijksoverheid kostbare en lastige thema’s op het bordje schuift van de gemeentes en daarin de gemeentes onvoldoende voorziet van middelen om deze taken te kunnen uitvoeren. Alle gemeenten ondervinden deze problemen, de nieuwe financieringssystematiek voor gemeenten lijkt tevens slecht uit te vallen voor plattelandsgemeenten. De VNG spreekt zelfs over een ravijnjaar in 2026. Laten we hopen dat men in Den Haag tot bezinning komt. De eerste stap daarin is wellicht afgelopen week gezet. Daarbovenop komen uitdagingen zoals hoge inflatie en oplopend loonkosten met als effect een loon-prijsspiraal. In de voorjaarsnota zien wij daar ook al de effecten van: Structureel moet er 731 duizend euro bij de WMO huishoudelijke hulp. Daarnaast zien wij bij de Jeugdhulp de cijfers niet verbeteren ondanks forse investeringen in de afgelopen jaren. Steeds meer kinderen hebben hulp nodig in Veendam.

GemeenteBelangen maakt zich grote zorgen ten aanzien van de financiële aspecten die verband houden met de uitvoering van de Jeugdzorg. Worden middelen effectief ingezet en staat het kind echt centraal?

Onder de naam JEP gaat “Coöperatie Dichtbij” samen met vijf andere  organisaties de komende vier jaren de Algemene Voorziening Ambulante Jeugdhulp (AVAJ) uitvoeren. Door meer sturing zijn betere resultaten in het vooruitzicht gesteld. Onze vraag is: Hoe wordt de raad geïnformeerd over de resultaten? GemeenteBelangen Veendam wenst duidelijke KPI’s (= kritieke prestatie-indicatoren), die SMART (= specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden) geformuleerd zijn en gerapporteerd worden naar de Commissie Sociaal*. Wij stellen voor dit als een doorlopend agendapunt op te nemen in de agenda van de Commissie Sociaal. Een goede start van de jeugd vraagt effectieve hulp op het moment dat daar behoefte aan is. Doelmatig besteding van geld met bijhorende governance is van groot belang. Ongeveer 70% van het gemeentebudget gaat naar het Sociaal Domein, waarbij wij als gemeente substantieel bijdragen uit eigen middelen. Overschrijding op dit domein levert een onevenredige druk op de rest van de begroting op, dit dienen wij te voorkomen.

Het budget voor Groen Onderhoud in de gemeente Veendam is van een geheel andere orde maar draagt wel in belangrijke mate bij aan een leefbare woonomgeving. Wettelijke beperkingen ten aanzien van onkruidbestrijding maken het bestrijden van onkruid arbeidsintensief, kostbaar en minder effectief. Een uitdaging waarbij wij als Veendammers andere verwachtingen moeten hebben dan dat wij zijn gewend: We zullen meer onkruid moeten accepteren.

Daarnaast zien wij in bepaalde wijken een achteruitgang in kwaliteit van de openbare ruimte, met name plantvakken en straatwerk. Inwoners benaderen ons daar ook over.

Met regelmaat gaan wij met de GB-bakfiets aan de bak, de wijken in, en hebben wij dat ook zelf waargenomen. Onze parkstad dreigt af te glijden. Een verzorgde woonomgeving doen wij ook samen, niet door alleen te wijzen naar elkaar. Inwoners kunnen zelf ook bijdragen door zelf hun stoepje netjes te houden, ook als dat gemeentelijk eigendom is. De basis op orde in de openbare ruimte is echter aan de gemeente Veendam. GemeenteBelangen Veendam stelt voor om in het najaar het beleid en uitvoering te agenderen in de Commissie Fysiek**.

Met deze kritische kanttekening kunt u zien dat GemeenteBelangen Veendam dualistisch te werk gaat. Onze kritiek is niet om te scoren, maar om constructief samen Veendam mooier en beter te maken. Met een blik op de toekomst en een bestendig financieel beleid, waarbij er altijd aandacht is voor diegene die een steuntje in de rug nodig heeft. Samen kom je verder.

Het voorstel ten aanzien van voorjaarsnota kan onze goedkeuring wegdragen. Wij wachten nog met belangstelling de meicirculaire af.

Voor zover onze inbreng.

* Toezegging wethouder A. Grimbergen – In de tweede helft 2023 worden de KPI’s opgesteld en gedeeld met de raad via de commissie sociaal. Dit onderwerp blijft een vast punt op de agenda van deze commissie.

**Toezegging wethouder B. Wierenga: De bevinden worden gespiegeld met uitvoeringsorganisatie en onderzocht hoe hier (verdere) invulling aan te geven.